Kredyty frankowe to produkty finansowe, które pojawiły się w Polsce pod koniec lat 90. XX wieku. Pierwsze kredyty w tej walucie wprowadzono około 1998 roku przez banki austriackie. Największą popularność osiągnęły w latach 2003-2008, gdy frank szwajcarski był wyjątkowo tani. Kredyty te przyciągały Polaków niższym oprocentowaniem niż kredyty złotówkowe.
Sytuacja zmieniła się dramatycznie po kryzysie finansowym w 2008 roku. Kurs franka gwałtownie wzrósł, osiągając w 2015 roku poziom 5,19 zł. To spowodowało poważne problemy ze spłatą dla wielu kredytobiorców. Obecnie sprawy frankowiczów są rozstrzygane w sądach, a przełomowe orzeczenie TSUE z 2019 roku otworzyło możliwość unieważniania umów z niedozwolonymi klauzulami.
Najważniejsze informacje:- Początek kredytów frankowych w Polsce: rok 1998
- Szczyt popularności: lata 2003-2008
- Wartość zadłużenia w 2007: 30,9 mld CHF
- Najwyższy kurs franka: 5,19 zł (2015 rok)
- Główni kredytodawcy: mBank, PKO BP, Bank Millennium, Getin Bank
- Przełomowe orzeczenie TSUE: 2019 rok
Pojawienie się kredytów frankowych w Polsce
Historia kredytów frankowych w Polsce rozpoczęła się pod koniec lat 90. XX wieku. Pierwsze umowy kredytowe w tej walucie podpisano w 1998 roku. To właśnie wtedy polscy kredytobiorcy zaczęli poznawać nowy produkt finansowy.
Początki kredytów we frankach związane były z działalnością zagranicznych instytucji finansowych. Banki dostrzegły potencjał polskiego rynku mieszkaniowego. Wprowadzenie kredytów frankowych miało być odpowiedzią na rosnące potrzeby mieszkaniowe Polaków.
- 1998 - pierwsze kredyty frankowe w Polsce
- 2004 - spadek kursu franka do około 3 zł
- 2007 - szczyt popularności (zadłużenie 30,9 mld CHF)
- 2015 - rekordowy kurs franka (5,19 zł)
Pierwsze banki wprowadzające kredyty we frankach
Kto wprowadził kredyty we frankach jako pierwszy? Były to banki austriackie, które wykorzystały swoje doświadczenie z rynku macierzystego. Ich sukces szybko zainspirował polskie instytucje finansowe.
| Bank | Rok wprowadzenia | Pierwotne warunki |
| Bank Austria | 1998 | LIBOR + 1,7% |
| mBank | 2000 | LIBOR + 1,9% |
| PKO BP | 2002 | LIBOR + 2,0% |
| Bank Millennium | 2003 | LIBOR + 1,8% |
| Getin Bank | 2004 | LIBOR + 2,1% |
Banki oferujące kredyty we frankach systematycznie rozszerzały swoją ofertę. Konkurencja między instytucjami finansowymi doprowadziła do obniżenia marż.
Kredyty frankowe szybko stały się głównym produktem w ofercie hipotecznej banków. Instytucje finansowe aktywnie promowały ten rodzaj finansowania.
Co skłoniło banki do wprowadzenia kredytów frankowych?
Niskie stopy procentowe w Szwajcarii były głównym powodem wprowadzenia tych kredytów. Banki mogły oferować atrakcyjniejsze warunki niż w przypadku kredytów złotówkowych.
Stabilność franka szwajcarskiego przyciągała uwagę instytucji finansowych. Szwajcarska waluta cieszyła się opinią bezpiecznej przystani w czasach globalnych zawirowań.
Rosnący popyt na kredyty mieszkaniowe wymagał nowych rozwiązań. Które banki wprowadziły kredyty frankowe wiedziały, że mogą zwiększyć swoją konkurencyjność.
Kurs franka i warunki kredytowania
Historia kredytów frankowych w Polsce wiąże się z początkowo korzystnym kursem CHF. W 2004 roku frank kosztował około 3 złote. Była to zachęcająca perspektywa dla potencjalnych kredytobiorców.
Stabilność kursu w pierwszych latach uspokajała kredytobiorców. Miesięczne wahania były niewielkie. Analitycy przewidywali długoterminową stabilność franka szwajcarskiego.
Oprocentowanie kredytów frankowych było znacząco niższe niż złotówkowych. Składało się ono ze stawki LIBOR oraz marży banku. Różnica w wysokości rat między kredytem złotówkowym a frankowym mogła sięgać nawet 40%. Klienci mogli dzięki temu uzyskać wyższe kwoty kredytu.
- Niższe miesięczne raty kredytu
- Możliwość uzyskania wyższej kwoty finansowania
- Stabilny kurs franka w początkowym okresie
- Niższe oprocentowanie całkowite
- Dłuższy okres kredytowania
Kluczowe osoby i instytucje
Prezesi największych banków aktywnie promowali kredyty frankowe. Pierwsze banki z kredytami frankowymi były kierowane przez menedżerów z doświadczeniem na rynkach zachodnich. Ich autorytet wpływał na decyzje klientów.
Zarządy banków przedstawiały kredyty frankowe jako bezpieczny produkt. Podkreślały wieloletnie doświadczenie w udzielaniu takich kredytów. Wskazywały na sukces podobnych produktów w innych krajach.
NBP początkowo zachowywał neutralne stanowisko wobec kredytów frankowych. Nie interweniował w politykę kredytową banków komercyjnych. Bank centralny ograniczał się do monitorowania sytuacji.
KNF dostrzegała rosnące ryzyko związane z kredytami walutowymi. Komisja rozpoczęła wprowadzanie pierwszych regulacji ostrożnościowych.
Nadzór finansowy systematycznie zaostrzał wymagania dla banków. Instytucje musiały dokładniej badać zdolność kredytową klientów.
Rozwój rynku kredytów frankowych
Kiedy wprowadzono kredyty frankowe, ich popularność rosła lawinowo. Liczba umów kredytowych zwiększała się z miesiąca na miesiąc.
Banki prześcigały się w upraszczaniu procedur kredytowych. Konkurencja doprowadziła do liberalizacji wymagań wobec kredytobiorców.
Wartość udzielonych kredytów frankowych w 2007 roku osiągnęła rekordowy poziom. Zadłużenie Polaków w tej walucie wyniosło 30,9 miliardów franków szwajcarskich. Ten wynik pokazywał skalę zjawiska. Kredyty frankowe stanowiły znaczący udział w portfelach kredytowych banków.
Wpływ na polski sektor bankowy
Sektor bankowy przeszedł znaczącą transformację. Banki musiały dostosować swoje strategie do nowej rzeczywistości. Zmieniła się struktura ich przychodów.
Banki oferujące kredyty we frankach zdominowały rynek kredytów hipotecznych. Tradycyjne kredyty złotówkowe straciły na popularności. Instytucje finansowe inwestowały w rozwój nowych produktów.
Konkurencja między bankami zaostrzyła się znacząco. Instytucje finansowe walczyły o klientów coraz bardziej atrakcyjnymi ofertami. Marże kredytowe systematycznie spadały.
Pierwsze sygnały ostrzegawcze
Pierwsze niepokojące sygnały pojawiły się w 2006 roku. Kurs franka zaczął wykazywać większą zmienność. Niektórzy analitycy ostrzegali przed ryzykiem walutowym.
Wahania kursu stawały się coraz bardziej dynamiczne. Frank szwajcarski zaczął umacniać się wobec złotówki. Kredytobiorcy zaczęli odczuwać pierwsze negatywne skutki.
Instytucje finansowe początkowo bagatelizowały problem. Uznawały wzrost kursu za przejściowe zjawisko.
Banki kontynuowały aktywną sprzedaż kredytów frankowych. Dopiero globalny kryzys finansowy w 2008 roku zmusił je do zmiany polityki.
Kredyty frankowe w Polsce - od sukcesu do kryzysu
Historia kredytów frankowych w Polsce rozpoczęła się w 1998 roku, gdy banki austriackie wprowadziły ten produkt na polski rynek. Niskie oprocentowanie i stabilny kurs franka przyciągnęły tysiące Polaków, a wartość udzielonych kredytów osiągnęła szczyt w 2007 roku, sięgając 30,9 miliardów franków szwajcarskich.
Na czele rewolucji frankowej stały największe banki: Bank Austria, mBank, PKO BP, Bank Millennium oraz Getin Bank. Początkowo korzystne warunki kredytowania i kurs CHF na poziomie 3 złotych sprawiły, że kredyty frankowe stały się dominującym produktem na rynku hipotecznym.
Pierwsze sygnały ostrzegawcze pojawiły się w 2006 roku, jednak zostały zignorowane przez sektor bankowy. Dopiero kryzys finansowy w 2008 roku i późniejszy wzrost kursu franka do 5,19 zł w 2015 roku ujawnił pełną skalę problemów, z którymi do dziś mierzą się kredytobiorcy i banki.
